QAZAQ GREEN. Ұшатын таксилер, электр қайықтар (абра) және пилотсыз көліктер алдағы бірнеше жыл ішінде БАӘ-де қалалық мобильділіктің күнделікті құралына айналуы мүмкін. Дубай 2026 жылы коммерциялық, жалпы қалалық электр әуе такси қызметі және вертипорттар желісі бар әлемдегі алғашқы қала болатыны белгілі, деп хабарлайды Business Emirates.

Тиісті келісімге Дубайдың Автомобиль жолдары және көлік басқармасы Бас азаматтық авиация дирекциясымен (GCAA), Дубайдың Азаматтық авиация басқармасымен (DCAA), әуе таксилерін әзірлеудегі Joby Aviation әлемдік көшбасшымен және 2024 жылдың ақпанында Дубайда өткен Дүниежүзілік үкіметтік саммиттегі Skyports Infrastructure вертипорттар инфрақұрылымының жетекші жеткізушісімен қол қойды.

Екі жылдан кейін Дубайда Joby Aviation S4 моделін коммерциялық пайдалануды бастау жоспарлануда. Бастапқыда әуе көлігінде төрт автотұрақ болады: Дубай халықаралық әуежайының жанында, Dubai Downtown және Dubai Marina аудандарында және The Palm Jumeirah аралында. Әуежайдан пальма аралына дейін жүру уақыты 45 минуттан 10 минутқа дейін қысқарады.

Инновациялық көлік қызметі қалалық жерлерде адамдардың қауіпсіз және тиімді қозғалысын қамтамасыз ету үшін озық технологияларды пайдаланатын болады. Joby Aviation S4 моделі бір уақытта төрт жолаушы мен ұшқышты тасымалдай алады. Ол алты бұрандамен және төрт аккумуляторлық батареямен жабдықталған, бұл оған ең көп дегенде 161 км қашықтықты жүріп өтуге мүмкіндік береді. Әуе таксиі 321 км/сағ-қа дейін максималды жылдамдықты дамытады және тікұшақтарға қарағанда аз шу шығарады. Тігінен ұшу және отыру мүмкіндігінің арқасында қалалық жерлерде таксиге аз орын қажет.

Дубайда әлемде алғаш рет мемлекеттік орган, әуе кемесін өндіруші және пайдаланушы, сондай-ақ вертипорт иесі мен операторы арасында серіктестік орнату туралы келісімге қол қойылды.

Жол және көлік басқармасы аэромобильділіктің озық қызметтерін қадағалайды, Joby әуе кемелерін бөлісу қызметтерін ұсынады, ал Skyports вертипорттар желісін жобалауға, салуға және пайдалануға эксклюзивті құқықтарға ие болады.

2024 жылдың қаңтарында Дубайдың Жол және көлік басқармасы инновациялық көлік жүйелерін дамыту бойынша екі өзара түсіністік туралы меморандумға (MoU) қол қойды, бұл әмірліктің жолдарында жоғары жылдамдықты туристік капсулалар мен күн батареяларымен жүретін рельсті автобустар пайда болады деп болжайды.

Ұлыбританияда орналасқан Urban-Mass Company және АҚШ-та орналасқан RAIL bus Inc., компанияларымен меморандумдарға қол қойылды. Компаниялар нөлдік шығарындылары бар көлік жүйелерін әзірлеуге, жобалауға және өндіруге маманданған.

Қазіргі уақытта басқарма көлік жүйелерінің бірқатар инновацияларын, соның ішінде Floc Duo Rail атауымен белгілі, әлемдегі алғашқы көлік жүйесін зерттеуде, ол қосарлы жолдармен жабдықталғандықтан, көлік бірліктеріне қалалық жерлерде жылдам әрі тиімді қозғалуға мүмкіндік береді. Жүйе электр энергиясын пайдаланып жүргізушісіз жұмыс істейді.

Екінші жаңа жүйе - Urban Mass - күн панельдерімен жабдықталған көпір бойынша қозғалатын көліктерді қамтиды. Бұл панельдер жүйенің үздіксіз жұмысын қамтамасыз етеді. Бұдан басқа, желі заманауи дизайнмен ерекшеленеді және ұқсас көлік жүйелерімен салыстырғанда төмен құны түрінде артықшылық ұсынады.

Дубай аспанында қазіргі уақытта Марсты зерттеумен айналысатын НАСА Ingenuity тікұшақ қағидаты бойынша жұмыс істейтін ұшатын таксилерді іске қосу жоспарлануда. Бұл австриялық FlyNow Aviation компаниясы Дубай билігімен қол қойған келісімнен туындайды. Келісімге сәйкес әуе көлігінің жаңа түрін коммерциялық пайдалану 28 айдан кейін басталуы мүмкін.

Алдымен, ұшақтың жүк нұсқасын, кейінірек жолаушылар нұсқасын жаппай өндіру басталады. FlyNow Aviation бір және екі орындық әуе көліктерін шығарумен айналысады. Әуе таксиі 130 км/сағ крейсерлік жылдамдықты дамытады және ұшу кезінде ыдыс жуғыш машинаның жұмысына ұқсас дыбыс шығарады. Жүк нұсқасы 200 кг-ға дейін тасымалдай алады, ұшу қашықтығы 75 км-ге жетеді.

Абу-Даби аралдарындағы ұшқышсыз таксилер

2023 жылдың жазында Абу-Дабидегі Яс және Саадият аралдары жасанды интеллект технологиясымен жабдықталған TXAI ұшқышсыз таксилеріне қызмет көрсете бастады. Біріккен Араб Әмірліктері астанасының тұрғындары мен қонақтары бұл қызметке қазіргі орналасқан жерін, қалаған бағытын және қалаған көлік беру уақытын таңдауға мүмкіндік беретін аттас мобильді қосымша арқылы тапсырыс бере алады.

Жүргізушісіз таксимен жүру аралдың басты көрікті жерлерін, соның ішінде Etihad Arena стадионын, Yas Marina тас жолын, Лувр Абу-Даби мұражайы мен «Манарат» галереясын, сондай-ақ Нью-Йорк университетін және басқа да көптеген көрнекті орындарды тамашалауға мүмкіндік береді.

Hyundai компаниясы Біріккен Араб Әмірліктерінің көшелерінде жасанды интеллект технологиясы, ішкі мониторинг және маршрутты оңтайландыру жүйесі, ағындық сервистер және басқа да «ақылды» функциялары бар алғашқы таксилер пайда болуы мүмкін деп сендіреді.

Hyundai компаниясының AI Smart Taxi алғашқы гибридтік автомобилі Абу-Дабиде өткен Smart City «ақылды» қалалар саммитінде ұсынылды. Hyundai автоөндірушісі Дубай Жол және көлік басқармасымен және Абу-Даби Интеграцияланған көлік орталығымен БАӘ-де «ақылды» таксилерді пайдалануды бастау туралы келіссөздер жүргізуде. Олардың пайда болуы жасанды интеллект пен қауіпсіз мобильділікті дамытудың жаңа дәуірін белгілейді. Компания автомобиль корпусына кіріктірілген таксиге арналған кешенді шешімді бірінші болып ұсынғаны нақтыланады.

Әрбір таксиде жолаушыларды қорғау және ЖКО алдын алу мақсатында жүргізушінің қырағылығын, оның реакция уақытын және басқа да қауіпсіздік көрсеткіштерін бақылайтын жасанды интеллект жүйесімен төрт камера орнатылған. Камералар жүргізушінің шаршау жағдайын бақылайды және егер ол ұйықтап кетсе, апатты болдырмайды. Сондай-ақ, автомобильде төлем шешімдері кіріктірілген «ақылды» есептегіш бар.

Такси салонда ұмытылған заттарды анықтап, жолаушы көліктен шыққанға дейін жүргізушіні ескертеді. Жолаушылар сапар, туристік бағыттар және жүргізуші туралы толық ақпарат алады.

Болашақ технологиялары су көлігін де айналып өтпейді. Дубай Жол және көлік басқармасы бұған дейін 3D принтер көмегімен жасалған әлемдегі алғашқы электр абра жұмысын бастағанын жариялаған болатын. Прототип талғампаз дизайнды ағаш абраның эстетикалық мұрасымен үйлестіреді. 3D басып шығару жобасы өндіріс уақытын 90%-ға қысқартады және шығындарды 30%-ға азайтады. Есептеулер бойынша абра 20 адамға дейін тасымалдай алады.

Қазіргі уақытта 8 жолаушыға дейін тасымалдауға есептелген алғашқы пилотсыз жеке навигациялық электр абраның сынақтары жүргізілуде. Сынақтарға Al Jaddaf станциясы мен Dubai Festival City теңіз көлігі станциясы арасында капитанның қатысуынсыз абраны толық автономды басқару кіреді.

Абу-Дабиде пилотсыз су таксилері (ASV) қала тұрғындары мен қонақтарын жақын аралдарға жеткізетін болады. Инновациялық шешімдерді, тұжырымдамаларды және қосымшаларды әзірлеу туралы келісімге Technology Innovation Institute (TII), Aspire және AD Ports Group цифрлық кластеріне кіретін Maqta Gateway компаниялары қол қойды.

ASV адам қателіктерін мейлінше азайтады және LIDAR технологияларының, радарлардың және 360 градусқа мультимодалды экологиялық шолуды қамтамасыз ететін қосымша датчиктердің үйлесімін пайдаланады.   Олар бейімделу жылдамдығымен тегіс және ыңғайлы жүрісті ұсына алады.

Қаңтар айында Абу-Дабиде 300 кг-ға дейін тасымалдай алатын ұшқышсыз тікұшақтың жаңа түрі ұсынылды. Қашықтан басқарылатын GY 300 дронын БАӘ-нің Edge қорғаныс конгломераты шығарады және ол өмірлік маңызды медициналық жүктерді тасымалдай алады және, мысалы, табиғи апаттардан зардап шеккен аудандарға гуманитарлық көмек жеткізуге көмектеседі.

GY 300 отын қозғалтқышымен жабдықталған, оның ұшу қашықтығы шамамен 400 км құрайды. Оның өлшемдері: 2,8х5,1х1,2 метр. Оның тірек бұрандасының диаметрі - 11 метр. Аппарат шамамен 120 км/сағ крейсерлік жылдамдықты және 160 км/сағ максималды жылдамдықты дамытады, ал оның максималды ұшу биіктігі шамамен 3,6 км құрайды. Аппарат қашықтан басқарылады, сонымен қатар алдын ала бағдарламаланған траектория бойынша ұшу сияқты автономды функцияларға ие.