Әлем жаңалықтары25.09.2024
ХЭА: 2030 жылға қарай әлемдік жаңартылатын энергияны үш есеге арттыру мақсаты қол жеткізерлік
QAZAQ GREEN. Өткен жылы Дубайда өткен COP28 климаттық конференциясында белгіленген маңызды энергетикалық мақсаттарды толық іске асыру парниктік газдар шығарындыларының азаюына әкеледі және әлемдік энергетика секторының трансформациясын едәуір жеделдетеді, делінген ХЭА жаңа баяндамасында, ол елдердің ұжымдық уәделерін жүзеге асыруға басшылық бола алады.
COP28 конференциясында 200-ге жуық ел БАӘ консенсусы деп аталатын қорытынды құжат аясында жаһандық энергетикалық мақсаттардың өршіл жиынтығына қол жеткізу үшін жұмыс істеуге келісті. Олар 2050 жылға қарай әлемдік энергетика секторында таза нөлдік шығарындыларға қол жеткізуге, қазба отындарынан бас тартуға, жаңартылатын энергия көздерінің қуатын үш есеге арттыруға және 2030 жылға қарай энергия тиімділігін арттыру қарқынын екі есеге арттыруға, сондай-ақ басқа да төмен шығарындылар технологияларын енгізуді жеделдетуге уәде берді. ХЭА «Қорытындылаудан іс-әрекетке дейін: COP28 энергетикалық мақсаттарын қалай жүзеге асыруға болады» атты жаңа баяндамасында ( Taking Stock to Taking Action: How to implement the COP28 energy goals) – бұл мақсаттарды іс жүзінде жүзеге асыру арқылы қол жеткізуге болатын және оны қалай жасауға болатыны туралы алғашқы жан-жақты жаһандық талдау.
Баяндамада үш есе және екі есе мақсаттарға қол жеткізу мүмкіндігі атап өтіледі, атап айтқанда, бұл қолайлы жағдайлар жасау жөніндегі қосымша халықаралық күш-жігерге, сондай-ақ елдердің Париж келісімі шеңберінде Ұлттық нысаналы жарналардың (ҰНЖ) келесі раунды үшін компас ретінде БАӘ консенсусын пайдалануына байланысты болады.
«200-ге жуық елдің COP28-де қойған мақсаттары жаһандық энергетика секторы үшін трансформациялық сипатқа ие болуы және оны қауіпсіз, қолжетімді және тұрақты болашаққа жылдам жолға шығаруы мүмкін. Әлем бұл үлкен мүмкіндікті жіберіп алмауы үшін оларды жүзеге асыруға тез назар аудару керек», – деді ХЭА атқарушы директоры Фатих Бироль.
ХЭА жаңа баяндамасынан шығатыны, COP28 энергетикалық мақсаттары Париж келісіміндегі елдердің жаңа климаттық міндеттерінің негізін қалауы керек – олар энергетика секторы жасауы керек нәрселер үшін «Солтүстік жұлдыз» болып табылады. Әрі қарай халықаралық ынтымақтастық таза энергетикаға жылдам және сенімді көшудің ажырамас бөлігі болып табылатын қолайлы желілерді, жеткілікті энергия жинақтағыштарды және жеделдетілген электрлендіруді құру үшін өте маңызды».
Есепке сәйкес, 2030 жылға қарай жаңартылатын энергияның жаһандық қуатын үш есеге арттыру мақсаты қолайлы экономикалық жағдайлардың, кең өндірістік әлеуеттің және күшті саясаттың арқасында қол жеткізуге болады. Алайда, қуаттың артуы жаңартылатын электр энергиясының көбеюі автоматты түрде қазба отындарын пайдалануды азайтады және тұтынушылар үшін шығындарды азайтады дегенді білдірмейді. Есепке сәйкес, үш еселену мақсатының артықшылықтарын толық жүзеге асыру үшін елдер 2030 жылға қарай 25 миллион шақырым электр желілерін салу және жаңарту үшін бірлескен күш салуы керек. Бұған қоса, 2030 жылға қарай әлемге 1500 гигаватт (ГВт) энергия сақтау қуаты қажет болады, оның 1200 ГВт-ы аккумуляторлық батареяларда болуы керек, бұл бүгінгі деңгейден 15 есе көп.
Баяндамада 2030 жылға қарай энергия тиімділігін екі есе арттыру – аса маңызды мақсатқа қол жеткізуге әр елдің ерекшеліктерін ескеретін неғұрлым егжей-тегжейлі көзқарас қажеттігі атап көрсетілген. Бұл жаһандық энергия шығындарын шамамен 10%-ға төмендетуге, шығарындыларды 6,5 млрд тоннаға қысқартуға және елдердің энергетикалық қауіпсіздігін нығайтуға мүмкіндік береді.
Алайда, осы мақсатқа жету үшін әлемнің барлық елдерінің үкіметтері энергия тиімділігін саясаттың басым бағытына айналдырып, негізгі әрекеттерге тынымсыз назар аударуы қажет. Экономикасы дамыған елдер үшін бұл электрлендіруге назар аудару керек дегенді білдіреді, өйткені тиімділіктің екі еселенуі 2030 жылға қарай әлемдік энергия тұтынудағы электр энергиясының үлесін 30%-ға дейін жеткізуді талап етеді. Есепте электромобильдер мен жылу сорғылары дәстүрлі баламаларына қарағанда әлдеқайда тиімді екендігі атап өтілді. Сонымен қатар, экономикасы дамып келе жатқан елдер үшін тиімділіктің қатаң стандарттары, әсіресе ауабаптағыштар сияқты тоңазытқыш жабдықтары үшін – прогресті жеделдету үшін өте маңызды. Ал қазіргі заманғы энергия түрлеріне толық қол жеткізе алмайтын елдер үшін таза қуат көздеріне жалпыға бірдей қол жетімділікті қамтамасыз ету үшін Тұрақты даму мақсатына жету энергияға деген сұранысты айтарлықтай азайтады, өмір мен күнкөрісті өзгертеді және миллиондаған ерте өлімнің алдын алады.
Жаңартылатын энергия көздері мен тиімділік саласындағы COP28 мақсаттарына толық қол жеткізу 2030 жылға қарай жаһандық шығарындыларды күтілгендермен салыстырғанда 10 миллиард тоннаға қысқартады, бұл әлемге Париж келісімінің температуралық мақсаттарына жетуге мүмкіндік береді, делінген хабарламада. Сондай-ақ, онда энергетика секторы үшін жаңа ҰДАЖ (Ұлттық деңгейде анықталған салымдар – ред. ескертпе) әзірлеу кезінде елдер ескеруі керек негізгі нұсқаулар көрсетілген, 2025 жылы қолдауға жатады.
Есеп Нью-Йорктегі БҰҰ Бас Ассамблеясы кезінде жарияланды, ол Нью-Йорктегі климат апталығымен сәйкес келеді. Апта ішінде үкіметтердің, өнеркәсіптің және азаматтық қоғамның көшбасшылары энергетика, климат және тұрақтылық мәселелері бойынша белсенді әрекет ету мүмкіндіктерін талқылау үшін жиналады. Осы іс-шаралармен қатар ХЭА COP29 төрағалық етуші тарапымен бірлесіп энергетикаға көшу мәселелері бойынша жоғары деңгейдегі диалогтар сериясының үшіншісін өткізеді. Нью-Йорктегі жаһандық директивалық органдардың өкілдерімен диалог осы есептің қорытындыларына және одан әрі қадамдарға арналады.
COP28 есебін шығарумен қатар, ХЭА өзінің Climate Pledges Explorer құралын да жаңартты. Бұл интерактивті онлайн құрал 190-нан астам елдің орташа және ұзақ мерзімді климаттық жоспарлары, соның ішінде энергетика секторындағы шығарындылардың болжамды төмендеуін бағалау туралы толық ақпарат береді. Ол сондай-ақ олардың заңды мәртебесі мен мақсатты жылын қоса алғанда, таза нөлге жету үшін барлық жаһандық міндеттемелердің тізімін ұсынады.
COP 29 саммитінде Қазақстан жасыл энергетикаға шамамен $3,7 млрд инвестиция тартты
БҰҰ Басшысы COP-29: климаттық қаржыландыру – бұл қайырымдылық емес, инвестиция
Masdar Қазақстанда қуаты 1 ГВт жел электр станциясын салады
Қазақстанда ірі ГЭС салуға арналған аукционның жеңімпаздары анықталды
Ешкім күн немесе жел энергиясын иемдене алмайды—энергетикалық қауіпсіздікті қалай қамтамасыз етуге болады?
Аукцион: Қазақстанда 10 компания жалпы қуаты 200 МВт ГЭС салады
Айнұр Соспанова: Орталық Азияда ЖЭК дамыту — нақты қажеттілік
Сауд Арабия ЖЭК қуатын арттырады
Energy China Түрікменстанмен жасыл энергетика саласында ынтымақтасады
UNEP климаттың өзгеруіне бейімделу шараларының айырмашылықтары туралы есеп ұсынды
Қағаз генераторы ауадан электр қуатын жасайды
Қазақстанда Орталық Азиядағы «жасыл» авиацияның дамуы талқыланды
Күн энергиясын сақтау шоғырлатқыштары батареяларға қарағанда әлдеқайда арзан
ЕЭК пен БАӘ Энергетика министрлігі энергия үнемдеу және жасыл технологиялар саласында ынтымақтастық орнатуға келісті
Энергетика министрі Қазақстанда термоядролық синтездің халықаралық зертханасын құруды ұсынды
Испанияда перовскитке және текстиль-керамикалық технологияға негізделген кірпіш шығарды
Күн энергетикасына жаһандық инвестициялар жыл соңына дейін $500 млрд жетуі мүмкін
АДБ Түрікменстанның жел әлеуетін анықтау үшін $750 мың бөледі
Абайлық оқушы күн энергиясын пайдаланудың тиімділігін арттыратын инновациялық жоба жасады
Швеция толығымен жаңартылатын энергияға негізделген электр энергиясына 2040 жылға қарай көшуді жоспарлап отыр