1990 жылдардың басында Қазақстан тәуелсіздік алып, шетелдік инвесторлар үшін есігін айқара ашқан кезде «Шелл» халықаралық энергетикалық концерні алғашқылардың бірі болды. Трансұлттық мұнай-газ алыбы елдің энергетикалық секторында үлкен әлеуетті болжап, сала мен жергілікті экономиканы дамытуға, сондай-ақ жергілікті қоғамдастықтардың дамуына ықпал ететін бірлескен жолға шықты. Бүгін, үш онжылдықтан кейін «Шелл» компаниясының Қазақстанға салған инвестициялары елге әлемдік энергетикалық нарықта ірі ойыншы болуға көмектесті, ал оның өңірде қатысуы елдің энергетикалық ландшафтын қалыптастыруды жалғастыруда. Шамамен 18 миллиард доллар көлеміндегі тікелей инвестиция мөлшерімен «Шелл» компаниясы Солтүстік Каспий бойынша өнімді бөлу туралы келісім, Қарашығанақ кен орнының өнімін бөлу туралы түпкілікті келісім және Каспий құбыр консорциумы сияқты ауқымды жобаларға қатысатын Қазақстандағы ірі шетелдік инвесторлардың бірі болып табылады.

Прогресс үшін энергия

Соңғы жылдары энергетика саласы жаңартылатын энергия көздеріне айтарлықтай ауысудың куәсі болды, өйткені бүкіл әлемдегі үкіметтер мен корпорациялар климаттың өзгеруінің шешімін табуға тырысуда. «Шелл» - таза энергияға деген сұраныстың артуына жауап ретінде өршіл «жасыл» стратегияны қабылдаған компаниялардың бірі. Энергетикалық ауысудың жол картасы ретінде компания көміртегі шығарындыларын азайтуға бейілділігі баяндалған «Прогресс үшін энергия» (Powering Progress) стратегиясын іске қосты. «Шелл» айтарлықтай қатысатын Қазақстанда компания өзінің көміртегі ізін азайту және елдің төмен көміртекті экономикаға көшуін қолдау бойынша қадамдар жасауда.

Қазақстанда «Прогреске үшін энергия» стратегиясын іске асыру үшін «Шелл» компаниясы қолданатын күш-жігердің бір мысалы парниктік газдар (ПГ) шығарындыларын азайту көрсеткіштерін жақсарту мақсатында ластануға қарсы күрес бойынша қолда бар мүмкіндіктерді анықтау үшін Қазақстандағы бірлескен кәсіпорындарда - Норт Каспиан Оперейтинг Компани (NCOC) және Қарашығанақ Петролеум Оперейтингте (ҚПО) бастамашылық жасалған энергетикалық ресурстарды бағалау бойынша жұмыстарды жүргізу болып табылады. Бұл тәсіл NCOC-қа парниктік газдар шығарындыларын 2030 жылға қарай 15-25% төмендетуге қол жеткізудің нақты мақсаттары мен жоспарларын белгілейтін ПГ және энергия тиімділігін басқару стратегиясын қабылдауға, сондай-ақ оны жүзеге асыруға мүмкіндік берді. Осыған ұқсас стратегияны ҚПО да әзірледі. Бұл ретте екі компания да энергия тиімділігін арттыру, пайдаланылған жылуды қалпына келтіру, жаңартылатын энергия өндіру, алаудағы газды жағуды азайту, сондай-ақ көміртекті тұту, пайдалану және сақтау (CCUS) бойынша негізгі іс-шараларды жүргізуді көздейді.

Сондай-ақ, басқа халықаралық мұнай компанияларымен және жетекші институттармен серіктестікте «Шелл» инвестициялық ахуалды жақсарту бойынша бірқатар мәселелерді шешумен, оның ішінде Электр энергиясын сатып алу жөніндегі келісімдер (PPA) шеңберінде іске асырылатын жобалардың инвестициялық тартымдылығы, PPA қолданылу мерзімін ұзарту, жаңартылатын энергия сатып алушылардың ұзақ мерзімді қаржылық тұрақтылығы, ЖЭК жобаларын басым инвестициялық мүмкіндіктердің ұлттық тізіміне енгізу, инфляцияға түзетілген аукциондық бағаларды жыл сайын индекстеу және инвестициялық артықшылықтар беретін валюта бағамын өзгерту мәселелерімен айналысады.

«Шелл Қазақстан» сонымен қатар елде CCUS технологиясының дамуына өз үлесін қосуда. 2021 жылы «Шелл Қазақстан» және «ҚазМұнайГаз» ҰК» АҚ CCUS саласындағы ынтымақтастық туралы меморандумға қол қойды. Меморандум көміртекті тұту мен пайдаланудың негізгі өлшемшарттарын анықтауға және әзірлеуге бағытталған CCUS пилоттық жобасын жүзеге асырудың әлеуетті мүмкіндіктерін бірлесіп зерттеуді қарастырды. Қол қойылған меморандум аясында «Шелл» техникалық сарапшылары бүкіл әлем бойынша CCUS ұқсас жобаларын іске асырудың халықаралық тәжірибесімен бөлісті.

«Шелл Қазақстан» ерікті әлеуметтік инвестициялар стратегиясы шеңберінде соңғы бес жыл ішінде «Күн энергиясы – мектептерге» бастамасын іске асыруда. «Шелл Қазақстан» Астана, Орал, Ақтау және Атырау қалаларының мектептерінде күн станцияларын сәтті іске қосты, ал биыл Түркістандағы мектепте тағы бір күн энергетикалық жүйесін іске қосады. Бұл бастаманың негізгі мақсаты жастардың ғылымға, технологияға, инженерияға және математикаға (STEM) қызығушылығын ынталандыру және жаңартылатын энергия көздерінің артықшылықтары мен мүмкіндіктері туралы хабардарлықты арттыру болып табылады. Жоба еліміздің бес қаласында «жасыл» энергетиканы үлестірілген өндіру үшін шағын жүйелерді дамытудың бірегей платформасы ретінде қызмет етеді. Бұл бастама сонымен қатар әр мектеп үшін күн сәулесінен қорғайтын панельдермен жабдықталған мамандандырылған жүйелерді жобалауға, сатып алуға және құруға жергілікті компанияларды тартуға бағытталған. Жоба аясында компания қазақстандық жасөспірімдерді энергетикалық ауысу мәселелерін зерделеуге ынталандыру және оларға энергия тиімді ойлауды дамытуға көмектесу үшін оқушылар мен оқытушыларға арналған «Shell NXplorers» мамандандырылған білім беру бағдарламасын өткізуді ұйымдастырады.

Фотоэлектрлік панельдік жүйелер осы мектептердің қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін арнайы жасалған және әр мектеп үшін 100 кВт энергия өндіруге қабілетті. Бұл жүйелер мектептердің жылдық энергия тұтынуының 30%-на дейін жаба алады, коммуналдық шығындарды азайтады, артық өндірілген электр энергиясын қалалық желілерге бағыттайды, осылайша энергияны айтарлықтай үнемдейді.

Осы бастамалардың арқасында «Шелл Қазақстан» компаниясы Қазақстандағы тұрақты энергетикалық болашаққа елеулі қадамдар жасауда және оның күш-жігері елдің төмен көміртекті экономикаға қарай ілгерілеуіне ықпал етеді. Тұтастай алғанда, «Шелл» компаниясының «Прогрес үшін энергия» стратегиясы жаһандық бастама болып табылады және оны Қазақстанда іске асыру компанияның өзінің көміртегі ізін қысқартуға және неғұрлым тұрақты болашаққа жәрдемдесуге бейілділігінің бір ғана мысалы болып табылады. «Шелл» компаниясының 30 жыл бойы белсенді қызметі - бұл компания мен Қазақстан Үкіметі арасындағы ұзақ мерзімді әріптестік қарым-қатынастың жарқын дәлелі, олар жыл сайын нығайып келеді және алдағы көптеген онжылдықтарда табыстың кепіліне айналуда.