QAZAQ GREEN. Учаскелерінде күн панельдері орнатылған қазақстандықтарға осындай шешім ұсынуға болады. Бұл туралы «Қостанай жаңалықтары» материалында.

Жасыл жол

Мамыр айының соңында Бурабайда өткен Qazaq Green Fest III Халықаралық іскерлік фестивалінде елімізде жаңартылатын энергия көздерін (ЖЭК) дамыту туралы тағы да айтылды. Қазақстанда 2030 жылға қарай олардың үлесі энергия өндіру көздерінің жалпы санынан 15% құрайды деп болжануда. Мемлекет бұл істі ынталандыруға тырысады.

Атап айтқанда, осы жылдың көктемінде шағын ЖЭК объектілері өндіретін электр энергиясын сату мүмкіндігін заңнамалық деңгейде бекіту туралы шешім қабылданды. Тиісті заң жобасы ұсынылды, онда шағын көлемді ЖЭК нысандарында болуы мүмкін артық электр энергиясын энергиямен жабдықтаушы ұйымдарға сатудың шекті бағасымен сатуға болатындығы айтылды. Бұл норма құнын анықтау бойынша даулы мәселелерді алып тастауға мүмкіндік береді. Бұл заң жобасын Мәжіліс пен Сенат депутаттары талқылап, мақұлдады. Ал маусым айында ол Мемлекет басшысына қол қоюға жіберілді.

Айтпақшы, егер бұрын шағын ауқымды ЖЭК объектілерінің максималды қуаты 100 кВт болса, енді бұл көрсеткіш 200 кВт-қа дейін артады. Бұл халық, шағын және орта бизнес, шаруа және фермер қожалықтары арасында ЖЭК технологияларын пайдалануды ынталандыратыны сөзсіз.

Заң шеңберінде нетто-тұтынушыларға (бұл ЖЭК объектісінен өзін толық немесе ішінара электр энергиясымен қамтамасыз ететін жеке немесе заңды тұлғалар) «жасыл» электр энергиясын өндіру немесе оны сату жөніндегі қызметті жүзеге асыруға байланысты ЖК ретінде тіркелмеу құқығы берілетіні маңызды.

Бұрын болмаған құқық

Біз осындай шағын ауқымды ЖЭК нысандарын ортақ электр желісіне қосудың алдағы мүмкіндігі туралы айтып отырмыз. Қарасу ауданының «Караман-К» ЖШС-де он жылдан астам уақыт бұрын биогаз станциясын құрған кезде пайда болған көптеген «кермелерді» еске түсіру жеткілікті, бірақ мұнда өндірілетін электр энергиясын энергиямен жабдықтаушы компаниялар алудан үзілді-кесілді бас тартты.

Жарайды, бұл – өткен нәрсе. Енді ЖЭК нысандары ортақ электр желісімен қарым-қатынасын қалай құратынына тоқталайық. Оларды орнату процесі энергия беруші ұйымнан (ЭБҰ) техникалық шарттарды алудан басталады. Электр энергиясын тұтыну мен өндіруді бақылайтын екі бағытты есептегіш орнатылады.

Өз учаскесінде күн панельдерінің белгілі бір санын орнатқан фермер 200 киловатт электр энергиясын өндіріп, 250 кВт тұтынады делік. Бұл жағдайда ол 50 кВт сатып алады. Егер энергия шығыны өндірістен аз болса, онда ЭБҰ айырмашылықты тұтынушылар топтары бойынша саралаусыз шекті бағамен сатады. Бұл ретте өндірілген энергияны фермер жинамайды, оны тікелей жалпы электр желісіне лақтырады.

Сондай-ақ, «ЖЭК пайдалану бойынша шағын масштабты объект» ұғымын енгізу, ең алдымен, өз тұтынуы үшін ЖЭК-тің шағын генерациясының мәртебесін неғұрлым нақты айқындауға және оны жаңартылатын энергетиканың ірі коммерциялық жобаларынан бөлуге мүмкіндік беретінін атап өту қажет. ЖЭК пайдалану бойынша осындай бірнеше ірі нысандар бар облысты алайық: Қостанай ауданында және Арқалықта жел электр станциялары (тиісінше 50 және 48 МВт), Қарасу ауданында биогаз (0,35 МВт) жұмыс істейді, ал 2027 жылы Арқалықта тағы бір жел станциясын (50 МВт) іске қосу жоспарланған. Бұған қоса, жақын арада тағы екі қуатты электр станциясының құрылысы басталады: 60 МВт электр энергиясын беретін күн және газ-мікбасты станциялар.