Қазақстандағы ең ірі алтын өндірушілердің бірі Solidcore Resources тұрақты даму мәселелеріне ерекше назар аударады. Біздің басылымға берген сұхбатында компанияның тұрақты даму жөніндегі директоры Диляра Еденбаева компанияның негізгі жобалары, көміртексіздендіру және жергілікті қауымдастықтарды қолдау мақсаттары, сондай-ақ «жасылдандыру» жолында корпоративтік сектордың алдында тұрған сын-қатерлер туралы айтып берді.

- Қазақстандағы Solidcore Resources компаниясының қызметіне тоқталсаңыз.
- Solidcore Resources – Қазақстандағы екінші ірі алтын өндіруші. Компания жұмыс істеп тұрған екі кен орнын басқарады: Абай облысындағы Қызыл және Қостанай облысындағы Комаровское мен Варваринское кен орындарын біріктіретін Варваринский хабы. Сондай-ақ, бізде негізгі даму жобасы бар – Павлодардағы Ертіс гидрометаллургиялық комбинаты (ЕГМК).
Соңғы екі жыл біз үшін трансформация кезеңі болды. 2023 жылы компания АХҚО юрисдикциясына өтіп, Джерси аралынан Қазақстанға тіркеуді ауыстырып, Лондон және Мәскеу биржаларындағы листингті тоқтатты. Бүгінгі таңда біздің бизнес пен өндірістің 100%-ы Қазақстанда шоғырланған.
Қызыл кен орнының тірек кендерін өңдеуге арналған толық циклді автоклавты тотығудың алғашқы толық ауқымды және жоғары технологиялық кешені болып табылатын біздің стратегиялық жобамызды – Ертіс ГМК-ны ерекше атап өткім келеді. Бұл технология гидрометаллургиядағы ең тұрақты және қауіпсіз болып саналады.

- Сіз Solidcore Resources компаниясының тұрақты даму бағытын басқарасыз. Неліктен компания бұл бағытқа ерекше назар аударады?
- Біз ESG қағидаттарын белсенді түрде ұстанамыз және біз үшін басты басымдықтардың бірі – тұрақты дамудағы көшбасшылық болып табылады. Біз бұл бағытқа бірнеше себептерге байланысты ерекше назар аударамыз.
Біріншіден, тәуекелдерді азайту және компанияның беделін нығайту – экологиялық таза технологияларға жауапкершілікпен қарау және инвестициялау беделді тәуекелдерді азайтуға көмектеседі.
Екіншіден, ESG факторлары инвестицияларды тарту үшін маңызды, әсіресе оларға көп көңіл бөлетін институционалдық инвесторлар тарапынан.
Үшіншіден, нормативтік талаптарды сақтау: тұрақтылық пен көміртегі ізі туралы деректерді ашу талаптары барған сайын күшейген сайын, біздің компания осы стандарттарға сәйкес келуге тырысады.
Себептер көп, мен негізгілерін атап өттім.

-Тұрақты дамуды дамыту шеңберінде Solidcore Resources өз алдына қандай мақсаттар мен міндеттер қояды?
- Жалпы, тұрақты даму біздің компания үшін басты мақсат болып табылады, және оның аясында біз төрт негізгі міндетке назар аударамыз:
Біріншісі – парниктік газдар шығарындыларын азайту.
Біз көміртегі ізін төмендететін технологияларды енгізуге, жабдықтар мен өндірістік процестерді жаңартуға, сондай-ақ кәсіпорындарымыздың энергия тиімділігін арттыруға ұмтыламыз.
Екіншісі – тұщы суды тұтынуды азайту, бұл бізге осы маңызды ресурсқа мұқият қарауға мүмкіндік береді.
Үшіншісі – қызметкерлердің денсаулығы мен қауіпсіздігін қамтамасыз ету. Біз олардың дамуы мен өзін-өзі жүзеге асыруы үшін қолайлы жағдайлар жасаймыз, құқықтарды сақтаймыз және олардың әл-ауқатына қамқорлық жасаймыз.
Төртіншісі – жергілікті қоғамдастықтарды қолдау және әлеуметтік даму. Біз қатысатын өңірлердегі инфрақұрылымдық және әлеуметтік жобаларға белсенді инвестиция саламыз, жұмыс орындарын құрамыз және жергілікті экономикаға үлес қосамыз.
Компанияны қайта құрылымдау аяқталғаннан кейін біз тұрақты даму мақсаттарын 2025 жылдың сәуіріне дейін жаңартуды жоспарлап отырмыз. Бұл ретте біздің басты басымдығымыз өзгеріссіз қалады: кәсіпорындарымыздың экономикалық және операциялық тиімділігі арасындағы тепе-теңдікті сақтай отырып, қоршаған ортаға әсерді барынша азайту.

- Энергия тұтынуды көміртексіздендірудің тікелей құралдарының бірі жаңартылатын энергия көздерін енгізу болып табылады. Осы бағытты дамыту жоспарлары туралы айтып берсеңіз.

- Біздің көміртексіздендіру жоспарларымызға Қостанай облысында қуаты 23 МВт және Абай облысында 17 МВт күн электр станцияларын, сондай-ақ күн энергиясын өндірудің біркелкі еместігін өтейтін 40 МВт газ-микбасты электр станциясын салу кіреді. Бұл жобалар біз үшін маңызды, өйткені олар энергетикалық қауіпсіздікті арттырады және көміртегі ізін азайту жөніндегі міндеттемелерімізді орындайды.
Қазір жобаның бірінші кезеңі белсенді сатыда – Варваринскийдегі энергетикалық кластер, ол күн және газ-микбасты станцияларды, сондай-ақ барлық қажетті газ тарату инфрақұрылымын біріктіреді. Келесі жылы біз жобаның екінші кезеңін – Қызылда күн станциясын салуды жоспарлап отырмыз. Барлық электр станцияларын толық іске қосу 2027 жылға жоспарланған және жалпы инвестиция шамамен 75 миллион АҚШ долларын құрайды. Бұл қуаттар көмір станциялары өндіретін электр энергиясын тұтынуды толығымен ауыстырады және біздің кәсіпорындардың парниктік газдар шығарындыларын 2023 жылмен салыстырғанда 27%-ға азайтады.

- Қазақстан Президенті мен Үкіметі экологиялық мәселелерге ерекше назар аударады. Осылайша, 2020 жылғы Жолдауда Президент орман алқаптарына 2 миллиард және елді мекендерге 15 миллион ағаш отырғызуды тапсырды. Сіздің компанияңызда осы бағытта қандай жоспарлар бар?

- Қазақстан Президенті мен Үкіметі экологияға үлкен көңіл бөледі, және бұл бізді іс-әрекетке шабыттандырады. Біз өз тарапымыздан бұл бағытты белсенді қолдаймыз.
Биыл біз Қостанай облысында жаңа орман алқабын құру бойынша пилоттық жобаны іске қостық: 500 га аумаққа орман отырғызамыз, оны уақыт өте келе 1,5 мың гектарға дейін кеңейтеміз. Бұл орман климатты жақсартуға және биоалуантүрлілікті қолдауға көмектесіп қана қоймай, сонымен қатар жануарлар үшін баспанаға айналады.

- Корпоративтік сектордың алдында қандай сын-қатерлер тұр және оларды қалай шешуге болады?

- Біріншіден, бұл – технологияның жоғары шығындары. «Жасыл» шешімдерді енгізу айтарлықтай инвестицияларды қажет етеді: экологиялық таза технологияларды әзірлеу және іске қосу кейде көп қаражат талап етеді, әрбір компания мұндай шығындарға дайын емес.
Тағы бір қиындық – инновацияның баяу қарқыны. Өнеркәсіп секторы табиғаты бойынша консервативті болып табылады, және мұнда әрбір жаңа тәсіл сақтықпен, қорқынышпен қабылданады.
Келесі – компания ішіндегі қарсылық. Кейде ең үлкен кедергілер сыртта емес, ішінде болады. Басшылар мен қызметкерлер жаңа әдістер пайдаға әсер етеді немесе әдеттегі процестерді бұзады деп қорқуы мүмкін, кейде бұл инерттілік алға жылжуға кедергі келтіреді.
Сонымен қатар, компаниялар жеткізу тізбегінде қиындықтарға тап болады. «Жасыл» технологияларды тек өз өндірісінде енгізу жеткіліксіз; тізбектегі әрбір серіктестің бірдей стандарттарды сақтауы маңызды, және оны бақылау қиын.
Ақырында, мамандардың тапшылығы бар. Тұрақты дамуға көшу үшін экологияны, технологияны және тұрақты даму қағидаттарын білетін мамандар қажет. Ал мұндай мамандар бүгінде алтынға тең.
Жол қиын, бірақ компаниялар оны өтуі керектігін түсінеді. Алға ұмтылуға және осы міндеттердің әрқайсысын шешуге дайын адамдар табысқа жетеді.

- Корпоративтік секторға өнеркәсіптік және бизнес-процестерді одан әрі «жасылдандыру» үшін қандай қолдау шаралары қажет?

-        Мұнда компанияларды экологиялық бастамаларды енгізуге ынталандыратын шаралар кешені қажет.
Бизнесті шынымен «жасылдандыру» үшін сізге тек бір қадам алға жылжып қана қоймай, жаңа тұрақты кезеңге өтуге көмектесетін бүкіл қолдау арсеналы қажет. Бұл кешенді тәсіл деп айтуға болады, мұнда әрбір элемент – болашаққа жолдағы қолдау, мұнда пайда да, экология да қатар жүреді.

Бірінші элемент – реттеу. Тұрақты және дәйекті қозғалыс үшін әлемдік нормаларға сәйкес келетін тұрақты дамудың неғұрлым қатаң әрі ашық стандарттары қажет. Ұлттық деңгейдегі көміртексіздендіру және тұрақтылық туралы деректердің міндетті есептілігі мен ашықтығы сенім мен жауапкершіліктің өсуіне негіз болады.

Әрі қарай, қаржылық ынталандыру мен салықтық жеңілдіктер. Тұрақты болашаққа апаратын жол тым күрделі әрі қымбат болып көрінуі мүмкін. «Жасыл» облигациялар, гранттар және жасыл жобаларға арналған жеңілдетілген несиелер нарығын дамыту бизнес үшін үлкен ынталандыру және көмек болады. Ал толыққанды көміртегі нарығын іске қосу шығарындыларды өтеуге және экологиялық технологияларға инвестиция салуға мүмкіндік береді.

Тағы бір маңызды қолдау – инновация және зерттеу. Ғылыми базасыз және инновациялық шешімдерсіз экологиялық тәжірибе орнында қалуы мүмкін. Мұнда ҒЗТКЖ-ны қолдау, жоғары оқу орындарымен және зерттеу орталықтарымен әріптестік, стартаптарды қолдау маңызды. Мұндай қадамдар инновацияларды тудырады, оларды тесттен өткізеді және біздің ортақ тұрақты болашағымыздың бір бөлігіне айналдырады.

Және, әрине, көпшіліктің мойындауы маңызды. Рейтингтер, сертификаттар, сыйлықтар – бұл экологияға шын жүректен қамқорлық жасайтындар үшін құрмет белгісі. Мойындау шабыттандырып, ынталандырады, сондай-ақ басқа компанияларға «жасыл» болашаққа көшу тек қажет емес, сонымен қатар беделді екенін көрсетеді.

Бұл кешендік шаралар тек қолдау ғана емес, бизнесті дамытудың жаңа, тұрақты және жауапты кезеңіне көшу үшін негіз болады.