2020 жылы жаңаэкономикалық парадигма аясында ҚР Экология,геология және табиғи ресурстар министрлігі тұрмыстық қатты қалдықтарды қайта өңдеу мәселесін көтерді. Жоғарыда айтылғандай, Қазақстан Республикасының «жасыл экономикаға» көшуі жөніндегі тұжырымдамаға сәйкес, Қазақстанда бұл көрсеткіш 2030 жылға қарай 40%-ға дейін жетуі тиіс. Министрліктің ақпараты бойынша, бүгінде қалдықтардың тек 14%-ы ғана қайта өңделеді. Тарифтердің төмен болуына байланысты сала инвесторлар үшін инвестициялық тартымды болып табылмайды: бүгінде Қазақстанда қоқыс шығару тарифтері төмен және тққ қайта өңдеу шығындарын ескермейді.

Осыған байланысты, қалдықтарды жағу кезінде алынатын электр энергиясын сатуды көздейтін «Waste to Еnergу» тетігін енгізуұсынылды. Бұл ретте еуропалық директиваларға ұқсас шығарындылардың сапасына қатаң талаптар қойылады. Бұл тетік перспективада 2025 жылға дейін қалдықтар көлемін 30%-ға дейін қысқартуға және жеке инвестициялар тартуға мүмкіндік береді.

Экологиялық ведомствоның деректері бойынша, қазіргі уақытта Қазақстанда 3200 полигонда 120 млн. тоннадан астам қатты тұрмыстық қалдықтар жинақталған, оларға жыл сайын 5 млн. тоннадан астам жаңа қоқыс әкелінеді. ҚТҚ қайта өңдеу өсуде, бірақ полигондарды толтыру қарқынына төтеп бере алмайды, нәтижесінде тек облыс орталықтарында (республикалық маңызы бар 3 қаладан басқа Қазақстанда 14 облыс орталығы бар) қоқысқа толы 20-дан астам полигон қалыптасты.

Осы саланың дамуын қолдау үшін Қазақстанда жаңартылатын энергия көздері (ЖЭК) өндіретін электрэнергиясына қатысты қолданыстағыға ұқсас өндірілетін энергияны кепілдендірілген негізде сатып алу тетігі пайдаланылады. Яғни, жаңа өндірістерге 15 жыл ішінде белгіленген тариф бойынша генерацияның алдын ала белгіленген көлемін сатып алуға кепілдік беріледі.

ҚР Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігінің ақпараты бойынша, Қазақстанда қоқысжағатын зауыттардың құрылысы бойынша алғашқы аукциондар 2021 жылы өтеді. Ведомство мұндай зауыттарды алты қалада Ақтөбе,Атырау, Алматы, Нұр-Сұлтан, Тараз және Шымкентте іске қосуды жоспарлап отыр. Бұл ретте, әлеуетті инвестор лармен жұмыс басталып та кетті, атап айтқанда, әкімдіктермен жер телімдерімен, инфрақұрылыммен қамтамасыз ету және осы өндірістерді қалдықтармен кемінде 15 жылға кепілді жүктеу бойынша мәселелер пысықталуда.

Сонымен қатар, ағымдағы жылдың наурыз айында «Ашық НҚА» порталында Қазақстан Республикасының Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің «Қалдықтарды энергетикалық кәдеге жарату арқылы өндірілген электр энергиясына шекті аукциондық бағаларды бекіту туралы» бұйрығының жобасы жарияланды. Құжатқа сәйкес, қалдықтарды энергетикалық кәдеге жарату арқылы өндірілген электр энергиясына шекті аукциондық бағаны 191,9 теңге/кВтсағ (ҚҚС-сыз) мөлшерінде бекіту ұсынылады. 2021 жылы ЖЭКжобаларын іріктеу бойынша аукциондық сауда-саттық өтеді, онда, мысалы, күн энергетикасы бойынша шекті аукциондық баға 16,96 теңге/кВтсағ, ал жел энергетикасы бойынша 21,53 теңге/кВтсағ құрайды. ЖЭК аукциондары бойынша осы көрсеткіштің төмендеуін ескере отырып, жақын болашақта жаңартылатын көздер есебінен электр энергиясының құны көмірдегі дәстүрлі генерацияны басып озып, еліміздегі ең арзан генерация көзіне айналады. Алайда, қатты-тұрмыстық қалдықтарды қайта өңдеу мәселесін шешу шеңберлі экономика құрудың құрамдас бөлігі болып табылады және Қазақстан Республикасының «жасыл экономикаға» көшуі жөніндегі тұжырымдаманың маңызды көрсеткіші болып табылады.