QAZAQ GREEN. Qazaq Green ЖЭК қауымдастығының Директорлар кеңесінің төрағасы Нұрлан Қапенов Қазақстандағы Астана халықаралық форумының «Жасыл» экономиканы трансформациялаудың жаңа шекаралары» панельдік сессиясының спикері болды.

«Қазақстандағы шығарындылардың 70%-ын көмір генерациясы әкеледі. Күн тәртібінде көмір өндірісін таза энергияға ауыстыру мәселесі тұр. Қазақстанның энергожүйесі 30 жыл ішінде толығымен нашарлады, Ресей Федерациясынан келетін электр энергиясының теңгерімсіздігі мен ағыны бойынша елімізде тікелей тәуелділік бар. Ресей Федерациясы біздің энергия жүйемізді теңестіруді тоқтататын болса, біз 90-шы жылдарға, онда кезең-кезеңмен өшірулерге және т.б. қайта ораламыз», - деді Нұрлан Қапенов.

Оның айтуынша, егер Қазақстанда бір жыл бұрын тек энергия жүйесін теңгерімдеу бойынша проблемалар болса, бүгінде елімізде генерациялау бойынша нақты проблемалар туындауда - Қазақстанда электр энергиясы жетіспейді.

Оның айтуынша, егер Қазақстанда бір жыл бұрын тек энергия жүйесін теңгерімдеу бойынша проблемалар болса, бүгінде елімізде генерациялау бойынша нақты проблемалар туындауда - Қазақстанда электр энергиясы жетіспейді.

«Станцияларды дамыту керек, барлығы жаңа электр станцияларын салу керек екенін түсінеді. Олар қандай болуы керек? Бүгін Үкімет күн тәртібіне 4 ГВт жаңа көмір генерациялау қуатын дамыту туралы мәселе қойды. Яғни, біз бір қадам артқа шегінеміз, біз қайдан келгенімізге ораламыз. Біз соңғы жылдары көмір өндірісін пайдалану арқылы өз ұрпағымыздың және ата-аналарымыздың ұрпағының қолымен қолдан келгеннің бәрін ластадық. Яғни, біз өткенге қайтып оралғымыз келеді. Бірақ тағы да ескеретін тұстар бар. Жаңартылатын энергия тұрақсыз. Ол теңгерімсіздіктің негізгі көздерінің бірі. Ал Қазақстан тарихи тұрғыдан базалық қуат ретінде қарастырылды, яғни бізде арзан көмір бар. Сондықтан Кеңес Одағында Қазақстан көмірде электр энергиясын өндіретін базалық қуат болады, ал таулы өзендері бар Орталық Азияның басқа елдері маневрлік қуат болады деп шешті. Сондықтан, Қазақстандағы маневрлік қуаты тапшылығына байланысты біз осындай шағын қақпанға түстік. Бірақ электр энергетикасын дамыту керек, жаңартылатын көздерді дамыту керек және, ең болмағанда, өтпелі кезең ретінде газ генерациясын дамыту керек», - деп атап өтті ол.

Сондай-ақ, Нұрлан Қапенов энергияға көшу кезеңіндегі өңірлік энергетикалық ынтымақтастықты дамыту перспективаларын қарастыруды ұсынады. Ол Дания, Норвегия, Ұлыбритания кіретін жалпы жүйелік операторы бар Еуропаның мысалын келтірді.

«Олар бір-біріне тепе-теңдікті сақтауға көмектеседі. Яғни, олар жел электр энергетикасын дамытты. Жел деген не? Бұл қысымның төмендеуі: бұл аймақта бар, егер ол осы аймақта тоқтаса, ол басқа аймақта басталады. Осының есебінен елдер бір-бірін теңестіруге көмектеседі», - деді ол.

 «Қазақстанда әлемдегі ең арзан тарифтер бар екенін ұмытпау керек. Біз қуанатын шығармыз, бірақ біз ұлттың саулығы туралы ойламаймыз. Бұл тарифтер электр энергетикасын дамытуға мүмкіндік бермейді. Және, ең алдымен, бұл бәріміздің қалтамызға салмақ түсіреді. Яғни, жаңа генерация - бұл тарифтердің өсуі. Бұл сөзсіз. Бірақ біз ұлт саулығын, балаларымыздың, болашақ ұрпақтың денсаулығын таразыға салуымыз керек. Таңдау жасаймыз: не осы, не біздің бүгінгі экономикалық жағдайымыз. Бірақ мен бұл мәселелердің түп-тамырында халықтың кірісі мен бизнестің кірісі бар деп айта аламын, яғни әзірге олар үкіметке тарифтер бойынша бағаның өсуі туралы шешім қабылдауға мүмкіндік бере алмайды», - деді ол.

Міне, осындай тұйық шеңбер шығады. Бірақ соған қарамастан стратегиялар әзірленуде. Үлкен қадам жасалды - бұл көміртегі бейтараптығына қол жеткізу стратегиясы. Енді біз не істегіміз келетінін, қай уақытта қол жеткізгіміз келетінін түсінеміз. Бүгінде Энергетика министрлігінде электр энергетикасын дамыту жөніндегі нарықпен бірлесіп стратегия әзірленуде. Тарифтің өсуі арасындағы осы теңгерімді ұстау керек. Яғни, стратегия модельдің экономикалық бөлігін құрауы керек, деп қорытындылады Нұрлан Қапенов.