QAZAQ GREEN. Қазақстанда жақында газ бағалары, сондай-ақ энергия өндіруші ұйымдардың тарифтері өседі, деп мәлімдеді үкімет кулуарында энергетика министрі Алмасадам Сәтқалиев. Бұл туралы Kazakhstan Today материалында хабарланды.

«Бұл ЖЭО, бұл ірі ГРЭС, бұл энергиямен, жылумен жабдықтаудың сенімділігі. Бұл біртіндеп өседі», - дейді министр Sputnik.

Энергетика министрлігі басшысының айтуынша, тозу көп болған жерде көп ақша қажет болады және тариф те жоғары болады. Сондай-ақ, Сәтқалиев ведомствоның есептеулері бойынша, қазақстандық қалалар қысты жылы қарсы алуы үшін электр энергиясы жылына кемінде 15%-ға қымбаттауы тиіс екенін айтты.

Сонымен қатар, ведомство басшысы жақын арада газ бағасының 5-10 теңгеге өскенін жариялады, деп хабарлайды Zakon.kz.

БАҚ өкілдері сұйытылған газдың бағасының не болатынын сұрады, өйткені кейбір сарапшылар жақын арада Қазақстан тапшылыққа тап болады деген пікір айтады.

«Біз сарапшылардың пікірімен келісуге мәжбүрміз, олардікі, әрине, дұрыс. Біз қазірдің өзінде машиналарды ауқымды түрлендіруге, бензин мен дизельден сұйытылған мұнай газын пайдалануға көшуге байланысты осындай үрдісті көріп отырмыз. Оның үстіне Қазақстанда оның өндірісі айтарлықтай шектеулі. Білесіздер, біз нарықты ТШО компаниясына жыл сайынғы өтініштер мен экспорттық ағындардан ішкі нарыққа қайта бағыттау есебінен жабамыз. Яғни, бұл көлем өсуде, егер бұрын көлемі аз болса, қазір біз ішкі тапшылықты жабу үшін айтарлықтай маңызды көлемдер - ондаған мың тонна туралы айтып отырмыз», - деді министр.

Оның айтуынша, мәселе бағада жатыр: өзіндік құны 70 теңгеден асатын болса, қазір жіберілетін бағасы - 50 теңге. Нәтижесінде компаниялардың шығынға ұшырайтыны анық. Салыстыру үшін Сәтқалиев Ресейдегі бағаларды келтірді, олар Қазақстандағыдан 2 есе жоғары, шамамен 120 теңге, ал Тәжікстанда теңгеге шаққанда 177 теңгені құрайды.

«Онда нақты нарықтық баға бар. Әлемдік тәжірибеге сүйене отырып, сұйытылған газды автомобиль отыны ретінде өндіруді ынталандыру үшін, осы газдың артық өндірісі бар елдерде олар бензин бағасының 70% коэффициентін қолданады. Сонда бұл ақылға қонымды экономикалық механизм болып табылады. Бізде алшақтық айтарлықтай, қазір автомобитльдерін соған ауыстыратын автокөлік жүргізушілері бағаның өсуі ықтимал екенін түсінуі керек», - деді министр.

Ол сондай-ақ газдың бағасы қаншалықты көтерілуі мүмкін деген сұраққа жауап берді.

 «Бұл БҚДА құзыреті. Қазір аймақтар бойынша баға айырмашылығы бар. Бірінші өсім шамалы болатыны анық, менің ойымша, 5-10 теңге, әлеуметтік жағдайға байланысты бұдан артық емес. Содан кейін Мемлекет басшысы біз ең болмағанда өзіндік құнына шығатын кезеңді анықтауды тапсырды. Егер үкімет БҚДА-мен, депутаттармен сол кезеңді анықтаса, үш жыл ішінде немесе төрт, екі жылда біз нарықтық бағасына көшеміз. Осы уақыт ішінде есептеулер жасалған соң, біз сіздерге осы баға динамикасын ұсынамыз. 5-10 теңгеге алғашқы ықтимал өсім жақын арада орын алуы мүмкін. Бұл бір екі, үш ай көлемінде», - деді Сәтқалиев.

Өзіндік құны бойынша 70 теңгеден асатын газдың әділ бағасы, оның бағалауы бойынша, «кірістіліктің ең болмаса 5% инвестициялар мен акционерлердің кірістілігін қамтамасыз ету үшін өзіндік құнынан жоғары болуы тиіс».

Сонымен қатар, Премьер-Министр Әлихан Смайылов бүгін Мемлекет басшысының төрағалығымен өткен кеңесте тарифтердің көтерілуінен түсетін қаржының қайда кететінін айтты.

«Тарифті инвестицияға айырбастау» бағдарламасы аясында Екібастұз 2-ГРЭС-тегі 3-ші және 4-ші блоктарды іске қосу жоспарланған, сондай-ақ Балқаш ЖЭС салу мәселесі бойынша жұмыстар пысықталып жатыр», — деді Премьер-Министр. 

Сонымен қатар оның айтуынша, биыл Атырау, Қарағанды және Павлодар облыстарындағы қуаты 700 МВт-тан асатын электр стансаларын жаңғырту жұмыстары аяқталады. 

Оңтүстік өңірлерде аяқталуы 2025-2026 жылдарға жоспарланған газ өндіру бойынша қуаты 2,3 ГВт-тан асатын энергетикалық жобалар жүзеге асырылып жатыр, сондай-ақ Алматы және Түркістан қалаларында 2-ЖЭО-ына бу-газ қондырғыларын енгізу көзделіп отыр, деді Смайылов.

«Биыл Қызылордада жаңа ЖЭО құрылысы басталды. Көкшетау мен Семей қалаларындағы жылу электр стансалары құрылысын жүргізетін мердігерлерді анықтау үшін конкурс жарияланды», — деді Әлихан Смайылов. 

Сонымен қатар Total Energies (Франция), Acwa Power (Сауд Арабиясы) және Masdar (БАӘ) компанияларымен бірлесіп, жалпы қуаты 3 ГВт жаңартылатын энергия көздері бойынша жобаларды жүзеге асыру басталды.

Сондай-ақ, АЭС пен шағын модульдік реакторлар құрылысы мәселесі пысықталып жатыр, электр энергетикасы саласына инвестициялар тарту мақсатында электр энергетика нарығында Бірыңғай сатып алушының жаңа моделі енгізіледі, ал «Жылу энергетикасы туралы» жаңа заң жобасы аясында жылумен жабдықтау жүйесінің тұрақты жұмысын қамтамасыз етуге жағдай жасалады. 

«Елдегі барлық жылу электр стансаларына аудит аяқталды. Биыл қажетті жөндеу жұмыстары жүргізіледі», — деп түйіндеді Әлихан Смайылов.

Естеріңізге сала кетейік, Қазақстанда жылу желілері мен сумен жабдықтау желілері айтарлықтай тозған. Ағымдағы жылыту маусымы Қазақстанның бірқатар өңірлерінде қиын өтті. Биылғы жылыту маусымында Екібастұз, Рудный және Риддер қалаларында болған бірқатар апаттар суық мезгілде қала тұрғындарын жылусыз қалдырды.

Жақында, 16 сәуірде Степногорск пен Екібастұз тұрғындары тағы жылусыз қалды. Бүгін кеңесте Ақмола облысының әкімі Ермек Маржықпаев Степногорскідегі ЖЭО жағдайына түсініктеме берді.

«Желілердің бір бөлігін, ең күрделі учаскелерді біз мемлекет пен қаламыздың балансына алдық. Бүгін біз Үкіметпен бірінші кезекте осы әлсіз тұстарды нығайту үшін қаражат бөлу туралы уағдаластық», - деді әкім.

Сондай-ақ, оның айтуынша, желілерді қаржыландыру және жөндеу көздерін ЖЭО иесі іске қосады. Бұған дейін президент Қасым-Жомарт Тоқаев мемлекеттік органдар мен энергия объектілерінің меншік иелерін жылыту маусымына дайындық бойынша дұрыс жұмыс істемегені үшін сынға алған болатын. Ол электр энергетикасы мәселелері бойынша заңнамалық өзгерістерді жедел қабылдауды тапсырды.

Қазіргі уақытта «Самұрық-Энерго» Семейдегі жаңа ЖЭО-ның ТЭН дайындауда. Ал Петропавлдағы 2-ЖЭО құрылтайшылары жаңғыртуды қаржыландыруды 9 млрд теңгеге дейін ұлғайтты. Жылу желілері мен электрмен жабдықтауды жаңартуға тағы 3 млрд теңге бөлінеді.

Риддердегі ЖЭО-ға қатысты күрделі жағдай қалыптасты. ШҚО әкімі Даниал Ахметов Риддердегі ЖЭО-ның жаңа меншік иелерін әрекетсіздігі үшін айыптады. Компанияны мемлекет меншігіне беру туралы келіссөздер де тоқтап қалды.